بخشی از متن پاورپوینت سيد‌هاشم بن سليمان بحراني :
سید هاشم بحرانی
سید هاشم بحرانی فرزند سید سلیمان حسینی بحرانی و معروف به (علامه بحرانی) است.
[1] علامه السید هاشیم البحرانی, فارس تبریزیان, ص 19.
سلسله نسب او با بیست و پنج واسطه به امام موسی بن جعفر ـ علیه السّلام ـ می‌رسد.[2] جامع الانساب, محمد علی روضاتی, ص 23.
در نیمه اول قرن یازدهم در روستای (کتکتان) از توابع شهر (توبلی) که پایتخت علمی و سیاسی بحرین در آن عصر بود, فرزندی از سلاله پاک رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ به دنیا آمد. گرچه تاریخ تولد او به طور دقیق به دست نیامده است. بر اساس برخی از دلایل, تاریخ تولدش را بین سالهای 1030 تا 1040 ق. یاد کرده‌اند.
[3] علامه السید هاشیم البحرانی, ص 21 ـ 22.
فهرست مندرجات
1 - حیات علمی2 - اساتید
3 - شاگردان
4 - دومین بهار حدیث
5 - روش علمی و تحقیقی
6 - بر قله تقوا و خدمت
7 - آثار
8 - وفات
9 - پانویس
10 - منبع
حیات علمی
سید بحرانی پس از چندی تحصیل در زادگاهش راهی نجف اشراف شد و از استادان آن حوزه باشکوه استفاده فراوان برد و سالها بعد با رسیدن به مقام علمی و معنوی اجتهاد, بزرگ مرجع آن حوزه گشت. گرچه سال ورودش به نجف, به صورت دقیق مشخص نیست اما به یقین در سال 1063 ق. نزد استاد بزرگ نجف, فخرالدین طریحی به دانش اندوزی مشغول بوده است.
[4] مقدمه تفسیر الهادی و مصباح النادی, علامه بحرانی, ص 83.
او پس از چندی به زادگاهش بحرین بازگشت و بعد از رحلت شیخ محمد بن ماجد بحرانی عهده‌دار منصب مرجعیت و رهبری دینی علمی مردم گردید.[5] العلامه السید هاشم البحرانی, ص 42.
[6] زندگینامه علامه بحرینی, ص 73.
اساتید
1. شیخ فخرالدین طریحی نجفی (متوفی 1087 ق.) مؤلف کتاب (مجمع البحرین و مطلع النیرین).
2. سید عبدالعظیم بن عباس استرآبادی از بزرگان علمای اخباری بود که به علامه بحرانی اجازه نقل روایت داد.
[7] روضات الجنات, محمد باقر خوانساری, ج 8, ص 183.
شاگردان
1. شیخ محمد بن حسن حر عاملی, مؤلف کتاب (وسائل الشیعه).
[8] امل الآمل, حر عاملی, ج 2, ص 341.
2. شیخ محمود بن عبدالسلام المعنی.
[9] لؤلؤ البحرین, ص 75.
3. شیخ عبدالله بن علی بن احمد بحرانی (متوفی 1148 ه. ق) مؤلف کتاب (الرسائل المتشتته).
[10] لؤلؤ البحرین, ص 72؛ الذریعه.
[11] آقا بزرگ تهرانی, ج 10, ص 258.
4. سید محمد بن علی سیف الدین عطار بغدادی.
[12] معارف الرجال, محمد حرز الدین, ج 2, ص 330.
5. شیخ علی مقابی بحرانی.
[13] الذریعه, ج 7, ص 79 و ج 8, شماره 447.
6. شیخ حسن بحرانی.
[14] العلامه السید هاشم البحرانی, ص 48.
7. شیخ هیکل بن عبد علی اسدی جزائری.
دومین بهار حدیث
قرن چهارم و پنجم هجری دوران نشر و گسترش علوم و تألیف و تصنیف و آزادی نسبی علمای بزرگ شیعی بود. در این دوران عالمان و محدثان بزرگ, کُتب اربعه شیعه (کافی, تهذیب الاحکام, من لایحضره الفقیه, استبصار) را که منابع اساسی فقه تشیع به شمار می‌روند به رشته تحریر درآوردند.
پس از آن دوران, تلاش علمی و تحقیقی در موضوع گردآوری, تدوین و تألیف حدیث رو به خاموشی نهاد تا اینکه پس از گذشت پنج قرن سکوت زمستانی, در قرم یازدهم هجری, بزرگان و نوابغی از عالم تشیع به این امر مهم همت گماشته, با استفاده از زمینه مناسبی که در پرتو حکومت صفویان به وجود آمده بود, تلاش فراگیری را در این باره پی گرفتند.
[15] سیر حدیث در اسلام, سید احمد میرخانی, ص 332.
پیشگامان این تحول عظیم و پیام آوران این بهار با صفا, بزرگانی چون علامه مجلسی و علامه بحرانی بودند. علامه مجلسی با تدوین و نگارش مجموعه عظیم (بحار الانوار) خدمت بزرگی به اسلام کرد.
علامه سید هاشم بحرانی نیز آستین همت بالا زد و به دور از هیاهوی زمانه, خود را به دریای بیکران علوم الهی و معارف اهل بیت افکند و با استمداد از کلام و گوهرهای تابناک امامان معصوم, ساحلی زیبا و پرطراوت را به رهروان طریق هدایت نشان داد.
آن محدث و مفسر بزرگ انگیزه و هدف خود را از این کار عظیم چنین بیان می‌کند:
(دیدم کتب علمی از بین می‌رفت و آثار پوسیده می‌گردید, در حالی که این کتابها قبل از روزگار ما منابعی غنی بودند که پس از چندی تنها علایمی از آنها بر جای ماند و به مرور, اثری از آنها علامتها نیز باقی نماند. گویا چیزی گفته و نوشته نشده بوده است. با اینکه ستارگان علم و معرفت روشنی می‌بخشیدند و کتابها و آثار آنها به طور فراوان در همه نقاط نگاشته و منتشر می‌گردید).
[16] مدینه المعاجز, سید هاشم بحرانی, ج 1, مقدمه, ص 28.
او با این هدف و مقصد, به این تحول عظیم دست زد و بدین سان بار دیگر طراوات شکوفه‌های بوستان اهل بیت ـ‌علیهم السّلام ـ و پیام بهار ایمان را نوید داد.
علامه بحرانی در قرن یازدهم که می‌توان آن را (عصر احیای دوباره حدیث) نام نهاد با تمسک به حدیث شریف پیامبر گرامی اسلام که فرمود:
(ایها الناس انی تارک فیکم الثقلین ... کتاب الله و عترتی ...) به دفاع از مرزهای عقیدتی اسلام و تفسیر آیات قرآن کریم پرداخت و برای پاسداری و ترویج ثقل اکبر (قرآن مجید) تفاسیر متعددی به رشته تحریر در آورد.
او در دفاع از ثقل اصغر (اهل بیت) و انتشار احادیث معصومین ـ علیهم السّلام ـ نیز تلاشی درخور توجه و ستودنی از خود نشان داد. وی که فقیهی گرانمایه و صاحب تألیفات بسیار ارزشمندی در فقه, اصول, رجال و ... بود زمانی از ادامه تحقیق و تألیف در فقه منصرف شد و به یکباره توجه ویژه‌ای نسبت به تدوین آثار اهل بیت پیدا کرد و با تمام توان و سرعت و دقت فراوان, به این مهم پرداخت.
[17] علامه بحرینی, ص 113, 114, 115.
درباره اوآمده است:
(علامه بحرانی عمر شریفش را وقف جمع آوری, تصحیح و تدوین احادیث نمود و حتی یک لحظه از جستجو برای یافتن کتب حدیث و جمع‌آوری نسخه‌های کتب حدیث و تصیح و تبویب و تنظیم احادیث برای بهتر استفاده کردن از روایات آرام نگرفت).
[18] العلامه السید هاشم البحرانی, ص 57.
بدین سان علامه سید هاشم بحرانی با تلاش وصف ناپذیرخویش, (پاسدار حریم ثقلین) گردید.
روش علمی و تحقیقی
علامه بحرانی در تدوین کتابهای روایی و حدیث, از روشهای برجسته و علمی خاصی استفاده می‌کرد که اشاره‌ای اجمالی به آنها ضروری می‌نماید.
1. استفاده از روایات اهل سنت برای اثبات امامت علی ـ علیه السّلام ـ و دیگر امامان معصوم ـ علیه السّلام ـ به گونه‌ای که او حدیث منزلت را از طریق یکصد سند از دانشمندان اهل سنت با ذکر نام کتاب و مدرک آنها نقل کرده است.
[19] غایه المرام, سید هاشم بحرانی, ص 109.
[20] غایه المرام, سید هاشم بحرانی, ص 126.
[21] غایه المرام, سید هاشم بحرانی, ص 191.
[22] غایه المرام, سید هاشم بحرانی, ص 200.
2. استفاده از نسخه‌های متعدد و عبارات متفاوت یک حدیث برای صحیح‌تر مشخص شدن و گویایی حدیث.
3. تحقیق و تصحیح سند احادیث برای پیدا کردن روایات صحیح.
[23] البرهان, سید هاشم بحرانی, ج 4, ص551.
او در این زمینه کتاب تهذیب شیخ طوسی را بررسی و تحقیق کرد و اغلاط بسیاری را که در رجال و سند اخبار بود مشخص ساخت و اثرخویش را (تنبیهات الاریب فی رجال التهذیب) نامید.
[24] لؤلؤ البحرین, ص 65.
4. دسته‌بندی و تبویب احادیث ازدیگر کارهای مهم و لازمی بود که در سیره نیکوی سید قرار داش