بخشی از متن پاورپوینت سيره نظامي حضرت محمد :
پاورپوینت سيره نظامي حضرت محمد
در سیره نظامی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جنگ برای دفاع بود نه تهاجم و کشورگشایی و ایشان دارای ویژگی‌های یک فرمانده کامل بود. نسبت به دشمنان با مدارا و برای نشان‌دادن حقانیت اسلام برخورد می‌کردند. غلبه بر نظام قبیله‌ای, برقراری عدالت اجتماعی و حفظ موجودیت جامعه مسلمانان از اهداف ایشان در جنگ بود.
فهرست مندرجات
1 - مقدمه2 - ویژگی‌های فرماندهی
3 - جمع‌آوری اطلاعات
4 - تشکیل شورای جنگ
5 - غافلگیری دشمن
6 - جنگ ضربتی
7 - ایجاد روحیه در مواقع بحرانی
8 - جنگ روانی
9 - جنگ بازدارنده
10 - ارتباط پیامبر با دشمن
10.1 - مدارا و گفتگو
10.2 - هدایت و ارشاد قبل از جنگ
10.3 - نمایش حقانیت دین اسلام
11 - اهداف پیامبر از جنگ
11.1 - غلبه بر نظام قبیله‌ای
11.2 - برقراری عدالت اجتماعی
11.3 - حفظ موجودیت جامعه مسلمانان
12 - پانویس
13 - منبع
مقدمه
در اسلام جنگ دفاعی است نه تهاجمی
[1] بقره/سوره2, آیه252.
[2] بقره/سوره2, آیه190.
و مسلمانان به قصد کشورگشایی و تجاوز به حقوق غیر مسلمانان نمی‌جنگند؛ بلکه مبارزه برای حفظ موجودیت جامعه اسلامی و دفاع از آزادی اندیشه و اعتقادی است که مورد تعرض قرار گرفته است. با این وجود مبارزان از هر راهی برای غلبه بر دشمن بهره نمی‌گیرند و اصول ارزش‌های انسانی را محترم[3] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج2, ص557-558.
و میدان جنگ را صحنه دفاع از حقانیت آیین خویش دانسته و با برخورد انسانی با اسرا , کمک به مجروحان و بیماران دشمن, رفتار نیکو با غیر نظامیان[4] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی نا, بی تا, ج2, ص557 - 558.
به معرفی شخصیت دینی خود می‌پردازند. چه بسیار افرادی که با تامل در این برخوردها به حقانیت آیین اسلام ایمان آورده‌اند.[5] حمیری, ابن‌هشام, السیره النبویه, تحقیق مصطفی السقا و دیگران, بیروت, داراحیا التراث العربی, 1985م, ج1, ص252.
دستور جنگ دفاعی (جهاد دفاعی) در سال دوم هجری, پس از سال‌ها اعمال فشار و شکنجه از سوی مشرکان مکه بر مسلمانان, از سوی خداوند صادر شد.
[6] حج/سوره22, آیه39.
[7] حج/سوره22, آیه40.
به طور کلی شیوه‌های جنگی پیامبر را در موارد ذیل خلاصه کرد:ویژگی‌های فرماندهی
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) همه ویژگی‌های فرمانده کامل را دارا بود. عقلانیت, شجاعت, قدرت, درایت, به کارگیری اصول نظامی و از خودگذشتگی منحصر به فردش, توانست افرادی را که پراکنده و دشمن یکدیگر بودند, نظم و پیوستگی بخشد و با شناخت عمیق از توانایی‌هایشان و گماردن به مناسبی که کارآیی بالایی برای انجام آن داشتند,
[8] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج1, ص13, 197.
[9] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج2, ص553 -564.
آنان را به مسئولیت‌پذیری و اطاعتی آگاهانه وا داشت آن‌چنان که با وجود تنگ‌دستی و تجهیزات اندک, بر سراسر شبه جزیره عربستان چیره شدند.[10] رواس قلعه‌چی, محمد, دراسه تحلیلیه لشخصیه الرسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم), ص226-232.
جمع‌آوری اطلاعات
از آن‌جا که تصمیم‌گیری صحیح جنگی بر اساس اطلاعات دقیق و کامل از دشمن
[11] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج1, ص19.
[12] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج2, ص457.
امکان‌پذیر است, پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با اهتمام ویژه به این بخش از راه‌هایی هم‌چون استقرار ماموران اطلاعاتی در مناطق ورودی و خروجی[13] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج1, ص203.
سرزمین یا منطقه عملیاتی دشمن,[14] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج1, ص218.
[15] ابن‌سعد, محمد, الطبقات الکبری, لبنان, دارصادر, داربیروت, 1376, ج1, ص207.
قرار گرفتن در مسیر تجّار و مسافران[16] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج1, ص395.
[17] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج3, ص990.
و بازجویی از اسیران[18] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج2, ص805-808.
کسب خبر می‌کردند.تشکیل شورای جنگ
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قبل از نبرد با افراد خبره و کار آزموده درباره شیوه و مکان جنگیدن و استفاده از جدید‌ترین سلاح‌ها و تاکتیک‌های جنگی مشورت می‌کرد. کندن خندق به پیشنهاد سلمان فارسی
[19] ابن‌سعد, محمد, الطبقات الکبری, لبنان, دارصادر, داربیروت, 1376, ج2, ص445.
و استفاده از منجنیق و دبابّه در غزوه طائف[20] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی نا, بی تا, ج3, ص927.
از جمله این موارد است.غافلگیری دشمن
هدف از این شیوه مقهور ساختن نیروهای مادی و معنوی دشمن و واداشتن آنان به تسلیم برای جلوگیری از تلفات جانی کمتر بود. از این رو همواره مسیر نهایی و تدابیر اتخاذ شده را حتی از نیروهای اطلاعاتی پنهان می‌داشت و طرح‌ها را فقط با فرماندهان و معاونان آنان در میان می‌گذاشت, جز تبوک
[21] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی نا, بی تا, ج2, ص165-167.
در تمامی نبردها از جمله سریه عبدالله بن جحش و فتح مکه,[22] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج1, ص203 .
غزوه بنی‌لحیان و فتح خیبر[23] حمویی, ابن‌هشام, السیره النبویه, تحقیق مصطفی السقا و دیگران, بیروت, داراحیا التراث العربی, 1985م, ج2, ص322.
این شیوه به کار گرفته شد.جنگ ضربتی
یورش ناگهانی در زمان و مکان مناسب که ساز و برگ و خسارات انسانی و مادی کمتری در پی‌داشت و برتری کمَی نیروهای دشمن را جبران می‌کرد. در جنگ حنین,
[24] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج3, ص880.
[25] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج3, ص893.
نیروهای اسلام 12 هزار نفر و ثقیف و هوازن 20 هزار تن بودند.ایجاد روحیه در مواقع بحرانی
هنگام کندن خندق برای رویارویی با احزاب, پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با دادن نوید فتح ایران و روم مسلمانان مضطرب را به تلاش و حفظ آرامش دعوت کردند.
[26] ذهبی, شمس‌الدین, تاریخ الاسلام, ج1, ص227.
جنگ روانی
از مهم ترین روش‌های جنگی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود. در فتح مکه در ده هزار نقطه آتش برافروختند تا با ایجاد رعب و وحشت مشرکان را ناچار به فرار یا تسلیم کنند.
[27] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج2, ص670.
جنگ بازدارنده
نوعی دفاع در برابر خطر احتمالی دشمن قبل از آمادگی کامل او برای حمله به مسلمانان بود که با پیشی‌گرفتن, آنان را در سرزمین خود گرفتار می‌کردند که با سرعت و تحّرک و استتار همراه بود.
[28] واقدی, محمد بن عمر, المغازی, مارسدن جونس, بیروت, بی‌نا, بی‌تا, ج1, ص182.
در جنگ بنی‌مصطلق هنگامی که دشمن مشغول آب دادن به حیوانات خود بودند, مورد حمله مسلمانان قرار گرفتند.[29] ابن‌سعد, محمد, الطبقات الکبری, لبنان, دارصادر, داربیروت, 1376, ج2, ص45.
ارتباط پیامبر با دشمن
از آنجایی که هدف پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) از جنگ ارشاد و اسلام آوردن دشمنان بود. به همین خاطر ایشان قبل از جنگ به هدایت دشمنان می‌پرداخت.
مدارا و گفتگو
اساس رسالت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر گذشت و مدارا؛
[30] شعرا/سوره26, آیه214 - 215.
؛[31] حجر/سوره15, آیه88.
[32] آل عمران/سوره3, آیه159.
[33] اعراف/سوره7, آیه199.
بود و تا جایی که اعتقادات و حدود الهی محفوظ بماند, با مشرکان و اهل کتاب به عطوفت و رافت رفتار می‌کرد و از حقوق شخصی خویش چشم‌پوشی می‌کرد. وفور موارد نقل شده در کتب سیره به حدی است که می‌توان گفت یکی از ویژگی‌های شخصیتی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است[34] کلینی, محمد بن یعقوب, الکافی, تهران, انتشارات علمیه اسلامیه, بی‌تا, ج2, ص108.
شیوه‌هایی هم چون؛ ارسال مبلغین مذهبی,
[35] ابن‌هشام, السیره النبویه, تحقیق مصطفی السقا و دیگران, بیروت, داراحیا التراث العربی, 1985م, ص 178-193.
مذاکره و گفتگو, نوشتن نامه به سران کشورها,[36] ابن‌سعد, محمد, الطبقات الکبری, لبنان, دارصادر, داربیروت, 1376, ج1, ص258, 290.
فدیه گرفتن برای آزادی اسرای کفار به جای کشتن آنان,[37] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, تصحیح ابوالحسن شعرانی, تهران, کتابفروشی اسلامیه, بی‌تا, ج4, ص558.
انعقاد پیمان صلح و دوستی با قبایل (مشرکان و اهل کتاب)