بخشی از متن پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک :
الگوی پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک
الگوی پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک, از اصطلاحات به‌کار رفته در علم روان‌شناسی, یکی از انواع شرطی‌سازی است. این نظریه به وسیله ایوان پتروویچ پاولف منسوب است.
در این مدل شرطی‌سازی, محرکی که ابتدا در ایجاد پاسخ بازتابی بی‌اثر بود (مانند صدای زنگ), در نتیجه همراه شدن با محرک اصلی مولد آن پاسخ (قرار گرفتن غذا در دهان), خاصیت محرک اصلی را کسب می‌کند.
فهرست مندرجات
1 - تاریخچه نظریه2 - اصطلاح‌شناسی نظریه پاولف
3 - مزایای پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک
4 - قانون تداعی مجاورت ارسطو
5 - انواع شرطی‌سازی
6 - تقویت و خاموشی پاسخ شرطی
7 - بازگشت خودبه‌خودی پاسخ شرطی
8 - تعمیم محرک
9 - تمییز محرک
10 - درماندگی آموخته‌شده
11 - پانویس
12 - منبع
تاریخچه نظریه
این نظریه به وسیله ایوان پتروویچ پاولف, (Ivan Petrovitch Pavlov) فیزیولوژیست معروف روسی عنوان گردید. او شهرت خود را مدیون آزمایش‌های علمی در مورد یکی از روش‌های یادگیری به نام بازتاب‌های شرطی (Conditioned reflex) است که اساس چندین نظریه یادگیری شد و هنوز هم بخش مهمی از دانش روان‌شناسی معاصر است.
وی به تداعی محرک‌ها و رفتارهای غیرارادی علاقه‌مند بود و در پژوهش‌های متعدد خود درباره بازتاب‌ها, فرایند جانشین‌سازی محرک (stimulus substitution) را کشف کرد. در این فرایند, محرکی که ابتدا در ایجاد پاسخ بازتابی بی‌اثر است, در نتیجه همراه شدن با محرک اصلی مولد آن پاسخ, خاصیت محرک اصلی را کسب می‌کند.
پاولف, برای مطالعه این پدیده, یک رشته آزمایش‌های بسیار دقیق انجام داد که به آزمایش‌های کلاسیک شرطی‌سازی معروف شده‌اند و به همین دلیل نظریه او را پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک می‌نامند.
او با انجام یک عمل جراحی در گلو و غده بزاقی دهان سگ و اتصال لوله‌ای به این غده, میزان ترشح بزاق دهان حیوان را در شرایط مختلف آزمایشگاهی اندازه‌گیری می‌کرد. قرار گرفتن غذا در دهان حیوان به‌طور طبیعی موجب ترشح بزاق می‌شود. کشف پاولف این بود که اگر لحظه‌ای پیش از قرار دادن غذا در دهان سگ, زنگی را به صدا درآوریم و این عمل را چندین بار تکرار کنیم, زمانی فرا می‌رسد که زنگ به تنهایی سبب ترشح بزاق می‌شود که این همان فرایند شرطی‌شدن کلاسیک است.
[1] سیف, علی‌اکبر, روان‌شناسی پرورشی, تهران, آگاه, 1375, چاپ پانزدهم, ص220 تا 225.
اصطلاح‌شناسی نظریه پاولف
محرک (Stimulus) (S): هر موقعیت یا رویداد قابل توصیف به شیوه عینی (مانند نشان دادن غذا) که به صورت یک علامت, جاندار را برای پاسخ دادن تحریک کند, محرک نامیده می‌شود.
پاسخ (Response) (R): هر نوع رفتاری که در اثر یک محرک به صورت یک تراوش در غده, پاسخ عصبی یا فعالیت جاندار (مانند خوردن) ظاهر می‌شود, پاسخ نامیده می‌شود.
محرک غیرشرطی (Unconditioned stimulus) (US): محرکی است که به‌طور خودکار و بدون یادگیری قبلی (مانند غذا) پاسخی را موجب می‌شود, محرک غیرشرطی می‌گویند. به عبارت دیگر این محرک سبب پاسخ بازتابی در موجود زنده می‌شود.
پاسخ غیرشرطی (Unconditioned response) (UR): در پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک, به پاسخی که در برابر یک محرک غیرشرطی ظاهر می‌شود, پاسخ غیرشرطی می‌گویند. نظیر ترشح بزاق که به علت دیدن یا بو کردن غذا به وجود می‌آید.
محرک خنثی (Net stimulus) (NS): محرکی است که به تنهایی قادر به ایجاد پاسخ در موجود زنده نیست؛ مانند صدای زنگ و روشن شدن چراغ.
محرک شرطی (Conditioned stimulus) (CS): محرک خنثی یا بی‌اثر است که در اثر همراهی با محرک غیرشرطی, توانایی ایجاد پاسخ در موجود زنده را پیدا نموده است. مانند صدای زنگ و روشن شدن چراغ.
پاسخ شرطی (Conditioned response) (CR): پاسخی است که در برابر محرک شرطی از موجود زنده سر می‌زند. مانند ترشح بزاق بعد از شنیدن صدای زنگ یا بعد از مشاهده روشن شدن چراغ.
مزایای پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک
در طبقه‌بندی انواع یادگیری گانیه (Ganeh), شرطی‌شدن رفتار بازتابی یا رفتار پاسخ‌گر, ساده‌ترین نوع یادگیری است. برطبق تعریفی که برای یادگیری ارائه شده است, هر نوع تغییری که بر اثر تجربه در رفتار بالقوه فرد یادگیرنده ایجاد شود که در عملکرد او قابل مشاهده باشد و نتوان آن را به فرایندهای رشد نسبت داد, یادگیری (Learning) نام دارد.
یادگیری در پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک از طریق جانشینی محرک شرطی با محرک غیرشرطی صورت می‌پذیرد. یعنی محرکی که پیش از شرطی‌شدن تاثیری بر رفتار بازتابی ندارد, پیش از یادگیری سبب بروز آن رفتار می‌شود.
بنابر تعریف یادگیری, حتی ساده‌ترین نوع یادگیری, یعنی شرطی‌شدن بازتاب‌ها (reflexes) نیز به ایجاد نوعی توانایی (تغییر در رفتار بالقوه) در ارگانیسم می‌انجامد و هر وقت شرایط فراهم آید, این توانایی یا تغییر در رفتار بالقوه به عملکرد تبدیل می‌شود و ارگانیسم به دادن پاسخ شرطی می‌پردازد.
قانون تداعی مجاورت ارسطو
قانون تداعی مجاورت ارسطو, به اصول پاورپوینت شرطي‌سازي کلاسيک مشابه است. ارسطو, معتقد بود که اگر دو محرک با هم در تجارب فرد همراه شوند, حضور یک افکار, حضور دیگری را برمی‌انگیزاند. اصل شرطی‌شدن در نظریه پاولف, موازی قانون ارسطو است, ولی یک تفاوت مهم دارد.
شرطی‌شدن پاولف با یک محرک (محرک غیرشرطی) آغاز می‌شود که پاسخ قابل مشاهده را ایجاد می‌کند. او توانست یادگیری عینی همچون احتمال افزایش در پاسخ به یک محرک تازه (محرک شرطی) را اندازه‌گیری نماید.
[2] گنجی, حمزه, روان‌شناسی عمومی, تهران, دانشگاه پیام نور, 1380, چاپ بیست و هشتم, ص52 تا 63.
انواع شرطی‌سازی
1. شرطی‌سازی همزمان: در این شرطی‌شدن, محرک غیرشرطی و محرک شرطی در زمان مشابه به صورت همزمان به موجود ز